Prowadząc kursy nurkowania OWD w Hurghadzie często spotykam się z pytaniem: „na jak długo wystaczy mi butla z tlenem?“. Oczywiście na samym początku podstawowego kursu nurkowania OWD - Open Water Diver takie pytanie świadczy jedynie o braku znajomości tematu, ale jeśli pytanie to pada z ust certyfikowanego nurka to świadczy o brakach w podstawowej edukacji nurkowej.
Czym oddychamy podczas nurkowania?
Najbezpieczniej będzie używać określenia: czynnik oddechowy. Podczas kursu nurkowania OWD w Hurghadzie jako czynnika oddechowego będziemy używać powietrza. Będzie ono sprężone w butli nurkowej do ciśnienia około 200 atmosfer.
Inne mieszanki oddechowe używane w nurkowaniu to: nitroks, trymiks i tlen.
Nitroks (EAN, nitrox)
To powietrze wzbogacone w tlen. Ponieważ azot (składnik powietrza) jest gazem, który ogranicza nam czas bezdekompresyjny pod wodą – jego mniejsza ilość w mieszance oddechowej wydłuży limit bezdekompresyjny. Jeśli w miejsce azotu umieścimy tlen – otrzymamy nitroks. Im mniej azotu w mieszance a im więcej tlenu – tym dłuży będzie nasz limit bezdekompresyjny. Wydawać się może, że to doskonałe rozwiązanie. I tak jest, jeśli nurek wie (a uczy się tego podczas specjalizacji Nurek nitroksowy – EAN Diver, że tlen pod ciśnieniem parcjalnym większym niż 1,4 ata (awaryjnie 1,6 ata) jest toksyczny dla centralnego ośrodka nerwowego. Czyli zwiększenie ilości tlenu w mieszance gazów wydłuża nam limit bezdekompresyjny a jednocześnie limituje maksymalną głębokość nurkowania (i zmniejsza ją w zależności od zawartości tlenu w mieszance – im więcej tlenu tym dłuższy limit bezdekompresyjny nurkowania i tym mniejsza głębokość w porównaniu do nurkowania na powietrzu).
Dlatego chcąc nurkować na nitroksie należy ukończyć kurs EAN - Enriched Air Diver i zawsze samodzielnie kontrolować skład mieszanki oddechowej – używając analizatora tlenowego.
Bezsprzeczne zalety nurkowania na nitroksie to:
- Przedłużenie limitów bezdekompresyjnych (w porównaniu z limitami podczas nurkowań na powietrzu)
- Skrócenie przerw powierzchniowych – ważne podczas serii nurkowań w ciągu jednego dnia (na przykład podczas safari nurkowego)
W naszym centrum nurkowym w Hurghadzie analizator tlenowy zawsze jest dostępny na łodzi.
Nurkowie rekreacyjni mogą używać nitroksu z maksymalnym składem procentowym tlenu 40% tlenu. Standardowe mieszanki nitroksu to: EAN32 i EAN36 co odpowiada 32% i 36% tlenu w mieszance gazowej.
Trymiks (TMX, trimix)
Mieszanka trzech gazów (azot, tlen i hel) używana podczas nurkowań technicznych (dekompresyjnych). Ponieważ tlen w wyższych ciśnieniach parcjalnych jest toksyczny a azot jest silnie narkotyczny – to eliminując odpowiednio ich ilość i dodając hel otrzymujemy mieszankę oddechową odpowiednią dla głębokich nurkowań, podczas których wymagana jest dekompresja. Jak dobrać skład mieszanki oddechowej nurkowie uczą się podczas kursów technicznych. Czasami nurkowie rekreacyjni na łodziach nurkowych w Hurghadzie mogą zauważyć butle z opisem na przykład: TMX 16/50. Taki opis butli oznacza, że mieszanka zawiera: 16% tlenu i 50% helu. Zawartość procentowa azotu nie jest podawana, ale można ją łatwo obliczyć: 34%. Suma składów procentowych powinna dać 100%.
Tlen w nurkowaniu
Tlen pod ciśnieniem parcjalnym większym niż 1,6 ata jest toksyczny dla centralnego układu nerwowego. Przekroczenie tego limitu może grozić drgawkami a w ich efekcie utonięciem nurka. Czysty tlen jest używany przez nurków technicznych podczas ostatniego etapu nurkowania technicznego (dekompresyjnego) na maksymalnej głębokości 6 metrów i służy przyspieszeniu dekompresji co przekłada się na skrócenie czasu do bezpiecznego wynurzenia się nurka. Aby móc używać czystego tlenu podczas nurkowań należy być odpowiednio przeszkolonym w ramach kursów nurkowań technicznych.
Nurkowie rekreacyjni jako czynnika oddechowego używają powietrza lub nitroksu (EAN).
Nurkowie techniczni mogą używać trymiksu (TMX), wysokich (tzw. gorących nitroksów – powyżej 40% tlenu w mieszance) i tlenu podczas ostatniego etapu dekompresji.
Jeśli w gazecie, portalu internetowym przeczytacie, lub w rozmowie usłyszycie, o nurku rekreacyjnym, który nurkował z butlą z tlenem to powinno to wzbudzić czujność i nieufność – autor tekstu lub wypowiedzi na pewno nie jest ekspertem w dziedzinie nurkowania.
W centrum nurkowym w Hurghadzie, podczas kursów nurkowania, uczymy jakie mieszanki oddechowe są odpowiednie – jak zaplanować ich skład i jak go skontrolować.
